Nouvelles Jeux

De protesten werden de hevigste uitdaging waarmee het Iraanse theocratische regime ooit werd geconfronteerd. De ongekende omvang van de protesten ging gepaard met de ongeëvenaarde wreedheid van het harde optreden, waaruit duidelijk de angst van het regime voor zijn eigen voortbestaan ​​bleek.

Onder leiding van vrouwen en jongeren verwoordden mobilisaties onder de vlag ‘Vrouw, Leven, Vrijheid’ bredere eisen voor sociale en politieke verandering. Ze verspreidden zich als een lopend vuurtje – naar straten in heel Iran, naar universiteiten, zelfs naar begraafplaatsen waar steeds meer slachtoffers van het regime werden begraven. Ze werden herhaald en versterkt door de Iraanse diaspora over de hele wereld. Het Iraanse volk maakte overduidelijk dat zij de Islamitische Republiek wilden laten verdwijnen.

Een jaar later staat het theocratische regime nog steeds overeind, maar dat betekent niet dat er niets is veranderd. Door puur geweld hebben de autoriteiten de controle herwonnen – althans voorlopig. Maar subtiele veranderingen in het dagelijks leven onthullen de aanwezigheid van actieve onderstromen die opnieuw tot massaprotesten zouden kunnen leiden. Het regime weet dit, vandaar de angst waarmee het deze datum heeft afgewacht en de verdubbelde repressie toen deze naderde.

Een glimp van verandering

Afgelopen december, toen de protesten woedden en de autoriteiten druk bezig waren deze tegen te houden, konden vrouwen voor het eerst in decennia zonder hoofddoek in Iran op straat worden gezien. Nadat de protesten waren onderdrukt, weigerden velen eenvoudigweg zich opnieuw aan de oude regels te onderwerpen. Er volgde een tactische verandering, waarbij de massale straatmobilisatie veranderde in meer ongrijpbare burgerlijke ongehoorzaamheid.

Vrouwen, vooral Gen Z-vrouwen zoals Mahsa, blijven dagelijks protesteren, simpelweg door zich niet aan de hijab-regels te houden. Jongeren uiten hun verzet door in het openbaar te dansen of genegenheid te tonen. Steden worden wakker met daden van burgerlijke ongehoorzaamheid die op hun muren te zien zijn. Er klinken anti-regime-slogans die schijnbaar uit het niets komen. In delen van het land waar veel mensen uit uitgesloten etnische minderheden wonen, volgt protest op het vrijdaggebed. Het kan weinig kosten voordat de vonken van de rebellie weer oplaaien.

Preventieve repressie

Voorafgaand aan het jubileum werden familieleden van degenen die tijdens de protesten van 2022 omkwamen onder druk gezet om geen herdenkingsdiensten voor hun dierbaren te houden. De advocaat die de familie van Mahsa Amini vertegenwoordigt, werd na interviews met buitenlandse media beschuldigd van ‘propaganda tegen de staat’. Universiteitsprofessoren waarvan werd vermoed dat ze kritisch stonden tegenover het regime, werden ontslagen, geschorst, gedwongen met pensioen te gaan of hun contract werd niet verlengd. Studenten werden onderworpen aan disciplinaire maatregelen als vergelding voor hun activisme.

Artiesten die hun steun betuigden aan de protestbeweging kregen te maken met represailles, waaronder arrestaties en vervolging op grond van belachelijke beschuldigingen zoals het ‘uitbrengen van een illegaal liedje’. Sommigen werden op grond van ernstigere aanklachten vastgehouden en onderworpen aan fysieke en psychologische martelingen, waaronder eenzame opsluiting en mishandeling.

Twee maanden geleden zette het regime de zedenpolitie weer op straat. De eerste pogingen om vrouwen te arresteren die in strijd waren met de hijabregels stuitten echter op weerstand, wat leidde tot botsingen tussen sympathieke omstanders en de politie. Vrouwen, waaronder beroemdheden, zijn vervolgd omdat ze zonder hoofddoek in het openbaar verschenen. Automobilisten die passagiers vervoeren die geen hijab dragen, hebben verkeersboetes gekregen en particuliere bedrijven zijn gesloten wegens het niet naleven van de hijabwetten.

De meest conservatieve elementen van het regime hebben zich verdubbeld en een nieuwe ‘hijab- en kuisheidswet’ voorgesteld die zwaardere straffen wil opleggen, waaronder zweepslagen, zware boetes en gevangenisstraffen tot tien jaar voor degenen die zonder hoofddoek verschijnen. Het wetsvoorstel wordt nu beoordeeld door de Iraanse Guardian Council, een uit twaalf leden bestaande, geheel mannelijke organisatie onder leiding van een 97-jarige geestelijke.

Als het niet nu is, dan op elk moment

In de aanloop naar 16 september nam de aanwezigheid van veiligheidstroepen op straat voortdurend toe, waarbij snelle controleposten werden opgezet en de internettoegang werd verstoord. De regering was duidelijk bang dat er iets groots zou gebeuren.

Naarmate het jubileum verstrijkt, blijft de heersende elite van de harde lijn verenigd en staan ​​het leger en de veiligheidstroepen aan hun kant, terwijl de protestbeweging geen leiderschap heeft en zware klappen heeft gekregen. Sommigen beweren dat wat ervoor zorgde dat het zich zo snel verspreidde – de rol van jongeren, en jonge vrouwen in het bijzonder – ook de aantrekkingskracht ervan in de bredere Iraanse samenleving beperkte, en vooral onder mensen met lage inkomens die zich vooral zorgen maken over economische strijd, stijgende inflatie en toenemende armoede. .

Er zijn ideologische verschillen tussen de Iraanse diaspora, die is ontstaan ​​door opeenvolgende golven van ballingen en die zowel linkse als rechtse groepen, monarchisten en etnische separatisten omvat. Hoewel de meesten het doel delen om de autoritaire theocratie te vervangen door een seculiere democratie, zijn ze verdeeld over strategie en tactiek, en vooral over de vraag of sancties de beste manier zijn om met het regime om te gaan.

Sinds de protesten vorig jaar van start gingen, hebben duizenden mensen over de hele wereld hun steun betuigd en hun regeringen opgeroepen tot actie over te gaan. En sommigen hebben dat ook gedaan, te beginnen met de VS, die al vroeg sancties oplegden aan de zedenpolitie en hoge politie- en veiligheidsfunctionarissen. Nieuwe sancties tegen 29 extra mensen en entiteiten, waaronder 18 leden van de Islamitische Revolutionaire Garde en veiligheidstroepen, werden opgelegd aan de vooravond van de verjaardag van de protesten, 15 september, de Internationale Dag van de Democratie. Die dag legde de Amerikaanse president Joe Biden een verklaring af over Mahsa Amini’s inspiratie voor een ‘historische beweging’ voor democratie en menselijke waardigheid.

De voortdurende stroom van internationale solidariteit laat zien dat de wereld er nog steeds om geeft en toekijkt. Een nieuw regime staat niet voor de deur in Iran, maar het is ook nog niet ‘game over’ in de zoektocht naar democratie. Voor degenen die onder een moorddadig regime leven, is elke dag van het jaar de verjaardag van een sterfgeval, een vernedering of een schending van rechten. Elke dag zal daarom een ​​nieuwe kans met zich meebrengen om de rebellie nieuw leven in te blazen.

Inés M. Pousadela is CIVICUS Senior Research Specialist, co-regisseur en schrijver voor CIVICUS Lens en co-auteur van het State of Civil Society Report.

Volg @IPSNewsUNBureau
Volg IPS News UN Bureau op Instagram

© Inter Press Service (2023) — Alle rechten voorbehouden. Originele bron: Inter Press Service

Waar nu?